حکمت 31
و سئل ع عن الْإِیمان- فقال الْإِیمان على أربع دعائم- على الصبر و الیقین و العدل و الجهاد- و الصبر منها على أربع شعب- على الشوق و الشفق و الزهد و الترقب- فمن اشتاق إلى الجنة سلَا عن الشهوات- و من أشفق من النار اجتنب المحرمات- و من زهد فی الدنیا استهان بالمصیبات- و من ارتقب الموت سارع إلى الخیرات- و الیقین منها على أربع شعب- على تبصرة الفطنة و تأول الحکمة- و موعظة العبرة و سنة الْأَولین- فمن تبصر فی الفطنة تبینت له الحکمة- و من تبینت له الحکمة عرف العبرة- و من عرف العبرة فکأنما کان فی الْأَولین- و العدل منها على أربع شعب- على غائص الفهم و غور العلم- و زهرة الحکم و رساخة الحلم- فمن فهم علم غور العلم- و من علم غور العلم صدر عن شرائع الحکم- و من حلم لم یفرط فی أمره و عاش فی الناس حمیدا- و الجهاد منها على أربع شعب- على الْأَمر بالمعروف و النهی عن المنکر- و الصدق فی المواطن و شنآن الفاسقین- فمن أمر بالمعروف شد ظهور المؤمنین- و من نهى عن المنکر أرغم أنوف الکافرین- و من صدق فی المواطن قضى ما علیه- و من شنئ الفاسقین و غضب لِلَّهِ غضب اللَّهُ له- و أرضاه یوم القیامة- و الکفر على أربع دعائم- على التعمق و التنازع و الزیغ و الشقاق- فمن تعمق لم ینب إلى الحق- و من کثر نزاعه بالجهل دام عماه عن الحق- و من زاغ ساءت عنده الحسنة و حسنت عنده السیئة- و سکر سکر الضلَالة- و من شاق وعرت علیه طرقه و أعضل علیه أمره- و ضاق علیه مخرجه- و الشک على أربع شعب- على التماری و الهول و التردد و الِاستسلَام- فمن جعل المراء دیدنا لم یصبح لیله- و من هاله ما بین یدیه نکص على عقبیه- و من تردد فی الریب وطئته سنابک الشیاطین- و من استسلم لهلکة الدنیا و الْآخرة هلک فیهما قال الرضی و بعد هذا کلام ترکنا ذکره خوف الإطالة- و الخروج عن الغرض المقصود فی هذا الکتاب
ترجمه فارسی :
(اخلاقى، سیاسى) و درود خدا بر او، فرمود: (از ایمان پرسیدند، جواب داد)
1- شناخت پایههاى ایمان:
ایمان بر چهار پایه استوار است: صبر، یقین، عدل و جهاد. صبر نیز بر چهار پایه قرار دارد. شوق، هراس، زهد و انتظار. آن کس که اشتیاق بهشت دارد، شهوتهایش کاستى گیرد، و آن کس که از آتش جهنّم مىترسد، از حرام دورى مىگزیند، و آن کس که در دنیا زهد مىورزد، مصیبتها را ساده پندارد، و آن کس که مرگ را انتظار مىکشد در نیکىها شتاب مىکند. یقین نیز بر چهار پایه استوار است: بینش زیرکانه، دریافت حکیمانه واقعیّتها، پند گرفتن از حوادث روزگار، و پیمودن راه درست پیشینیان. پس آن کس که هوشمندانه به واقعیّتها نگریست، حکمت را آشکارا بیند، و آن که حکمت را آشکارا دید، عبرت آموزى را شناسد، و آن که عبرت آموزى شناخت گویا چنان است که با گذشتگان مىزیسته است. و عدل نیز بر چهار پایه بر قرار است: فکرى ژرف اندیش، دانشى عمیق و به حقیقت رسیده، نیکو داورى کردن و استوار بودن در شکیبایى. پس کسى که درست اندیشید به ژرفاى دانش رسید و آن کس که به حقیقت دانش رسید، از چشمه زلال شریعت نوشید، و کسى که شکیبا شد در کارش زیاده روى نکرده با نیکنامى در میان مردم زندگى خواهد کرد. و جهاد نیز بر چهار پایه استوار است:
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ص 631
امر به معروف، و نهى از منکر، راستگویى در هر حال، و دشمنى با فاسقان. پس هر کس به معروف امر کرد، پشتوانه نیرومند مؤمنان است، و آن کس که از زشتىها نهى کرد، بینى منافقان را به خاک مالید، و آن کس که در میدان نبرد صادقانه پایدارى کند حقّى را که بر گردن او بوده ادا کرده است، و کسى که با فاسقان دشمنى کند و براى خدا خشم گیرد، خدا هم براى او خشم آورد، و روز قیامت او را خشنود سازد.
2- شناخت اقسام کفر و تردید:
و کفر بر چهار ستون پایدار است: کنجکاوى دروغین، ستیزهجویى و جدل، انحراف از حق، و دشمنى کردن، پس آن کس که دنبال توهّم و کنجکاوى دروغین رفت به حق نرسید. و آن کس که به ستیزهجویى و نزاع پرداخت از دیدن حق نا بینا شد، و آن کس که از راه حق منحرف گردید، نیکویى را زشت، و زشتى را نیکویى پنداشت و سر مست گمراهىها گشت، و آن کس که دشمنى ورزید پیمودن راه حق بر او دشوار و کارش سخت، و نجات او از مشکلات دشوار است. و شک چهار بخش دارد: جدال در گفتار، ترسیدن، دو دل بودن، و تسلیم حوادث روزگار شدن. پس آن کس که جدال و نزاع را عادت خود قرار داد از تاریکى شبهات بیرون نخواهد آمد، و آن کس که از هر چیزى ترسید همواره در حال عقب نشینى است، و آن کس که در تردید و دو دلى باشد زیر پاى شیطان کوبیده خواهد شد، و آن کس که تسلیم حوادث گردد و به تباهى دنیا و آخرت گردن نهد، و هر دو جهان را از کف خواهد داد.
(سخن امام طولانى است چون در این فصل، حکمتهاى کوتاه را جمع آورى مىکنم از آوردن دنباله سخن خوددارى کردم)
ترجمه انگلیسی :
Amir al-mu'mirim, peace be upon him, was asked about faith when he said: Faith stands on four supports: on endurance. conviction, justice and jihad (fighting in the way of Allah).Endurance again has four aspects: eagerness, fear, abstention )from the world( and anticipation (of death). So, whoever is eager for Paradise will ignore the passions; whoever fears the Fire )of Hell( will refrain from prohibited acts; whoever abstains from the world takes hardships lightly; and whoever anticipates death will hasten towards good deeds. Conviction also has four aspects: prudent perception, intelligence and understanding, drawing lessons from instructive things and following the precedents of past people. So, whoever perceives with prudence, wise knowledge will be manifest to him, and to whomsoever wise knowledge becomes manifest he appreciates instructive objects, and whoever appreciates instructive objects is just like past people.Justice also has four aspects: keen understanding, deep knowledge, a good power of decision and firm forbearance. Therefore, whoever understands comes to acquire depth of knowledge; whoever acquires depth of knowledge drinks from the spring of judgement; and whoever exercises forbearance never commits evil actions in his affairs and leads a praiseworthy life among the people.Jihad also has four aspects: to ask others to do good, to keep away others from doing evil, to fight )in the way of Allah( sincerely and firmly on all occasions, and to detest the vicious. So, whoever asks others to do good provides strength to the believers; whoever desists others from evil humiliates the unbelievers; whoever fights sincerely on all occasions discharges all his obligations; and whoever detests the vicious and becomes angry for the sake of Allah, then Allah will be angry in favour of him and will keep him pleased on the Day of Judgement.Unbelief stands on four supports: hankering after whims, mutual quarrelling, deviation from the truth, and dissension. So, whoever hankers after whims does not incline towards right; whoever quarrels much on account of ignorance remains permanently blinded from the right; whoever deviates from truth, for him good becomes evil and evil becomes good and he remains intoxicated with misguidance; and whoever makes a breach (with Allah and His Messenger), his path becomes difficult, his affairs become complicated and his way of escape becomes narrow.Doubt has also four aspects: unreasonableness, fear, wavering and undue submission to every thing. So, he who adopts unreasonableness as his way, for him there is no dawn after the night; he who is afraid of what befalls him has to run on his heels;he who wavers in doubt Satans trample him under their feet; and he who submits to the destruction of this and the next world succumbs to it.as-Sayyid ar-Radi says: We have left out the remaining portion of this saying for fear of length and for being